StoryEditor
Rynek i trendy
21.12.2018 00:00

Związek między zapachem a zdrowiem psychicznym

Od lat zmysł węchu jest kojarzony z naszym dobrym samopoczuciem – nie tylko przez używanie perfum czy maskowanie nieprzyjemnych zapachów, ale i wykorzystanie go do tworzenia atmosfery i poprawy naszego nastroju, a nawet zdrowia.

Badania w tej dziedzinie wciąż się rozwijają, bo sposób, w jaki działa nasz mózg wpływa na to, że ​​zapach odgrywa  ogromną i niedocenianą rolę w naszym życiu.

Podczas 2018 IFRA UK Fragrance Forum w Londynie uczestnicy skoncentrowali się na związku między zapachem a zdrowiem psychicznym. Forum zatytułowano "Scentimental - zapach w umyśle" a jego tematyka jest efektem rosnącego zainteresowania badaniami relacji między zmysłem węchu a zdrowiem psychicznym i dobrym samopoczuciem.

Kora węchowa znajduje się w płacie skroniowym mózgu, który przetwarza wszystkie rodzaje bodźców czuciowych. Jest to również część układu limbicznego, który składa się z ciała migdałowatego, hipokampa i podwzgórza. To ciało migdałowate jest powiązane z naszymi reakcjami emocjonalnymi i wspomnieniami, dlatego zmysł węchu często przywołuje wspomnienia i uczucia. Ponieważ zmysł węchu jest dla nas unikalny i indywidualny, nasza reakcja na zapachy może wywołać różne reakcje emocjonalne.

Prof. Keith Wesnes prowadzi Wesnes Cognition, firmę konsultingową zajmującą się testami poznawczymi i jest profesorem neurologii kognitywnej na University of Exeter Medical School. Naukowiec bada związek między węchem a funkcjami poznawczymi i tłumaczył, że istnieją platformy online do oceny krótko- i długoterminowych efektów kognitywnych dla dobrego nastroju i innych korzyści dla organizmu wynikających ze stosowania zapachów i olejków eterycznych w określonej populacji.

Z kolei dr Mark Moss, kierownik wydziału psychologii na Uniwersytecie Northumbria mówił o tym, dlaczego niektóre zapachy są "twardo połączone" w naszym mózgu i jak to wpływa na nasze samopoczucie. Jego zdaniem zmysł węchu jest zwykle niedoceniany we współczesnym społeczeństwie, w porównaniu ze wzrokiem i słuchem. A w kategoriach ewolucyjnych węch jest prawdopodobnie oryginalnym mechanizmem sensorycznym, który ułatwia identyfikację jedzenia, potencjalnych partnerów, zagrożeń i drapieżników.

Zapach a choroby neurodegeneracyjne

Ponieważ nasz zmysł węchu znajduje się w naszym układzie limbicznym, wspomaga wspomnienia, a także wpływa na nasze funkcje poznawcze, może być przydatny w badaniach nad takimi chorobami, jak choroba Alzheimera i Parkinsona.

Choroba Alzheimera jest najczęstszą postacią demencji i stale nasila się w starzejącej się populacji na świecie. W chorobie tej opisano ogólną dysfunkcję węchową i upośledzoną identyfikację nieprzyjemnych zapachów i stwierdzono, że występuje ona we wczesnych jej stadiach.

Dr Latha Velayudhan pracuje w Instytucie Psychiatrii, Psychologii i Neuronauki (IoPPN), Kings College w Londynie i wyjaśniał na forum jak wyglądają zaburzenia identyfikacji zapachów u osób z chorobą Alzheimera w porównaniu z osobami zdrowymi oraz wzór deficytów identyfikacyjnych zapachu (dotyczy to typowych zapachów) u osób z chorobą Alzheimera.

Ustalenia naukowców w dziedzinie powiązań zmysłu węchu mogą być istotne dla branży kosmetycznej. Coraz częściej wykorzystuje się zapach i w naszym otoczeniu i codziennym życiu, od przestrzeni publicznych po prywatne. A fakt, że używanie zapachu wpływa wielotorowo i w sposób złożony na nasze zdrowie fizyczne i psychiczne, został udowodniony naukowo.
 


 
ZOBACZ KOMENTARZE (0)
StoryEditor
Rynek i trendy
31.12.2025 08:47
Karolina Szałas, PMR: E-sklepy i cross-border zyskują na znaczeniu [ROCZNIK WK 2025/26]
Karolina Szałas, analityczka, PMR Market Experts by Hume‘s InstitutePMR

W 2025 roku szczególnie dynamicznie rozwijał się kanał sprzedaży internetowej. Kosmetyki należą do kategorii, w których e-sklepy generują większą sprzedaż niż platformy handlowe – i ta przewaga będzie się stopniowo powiększać, wraz z ekspansją i umacnianiem pozycji internetowych kanałów dużych sieci kosmetycznych. W perspektywie najbliższych lat udział e-sklepów w internetowej sprzedaży kosmetyków w Polsce powinien się utrwalić jako dominujący kanał zakupowy – komentuje Karolina Szałas, analityczka, PMR Market Experts by Hume‘s Institute.

Coraz większe znaczenie zyskuje też sprzedaż cross-border, napędzana przez rosnącą otwartość konsumentów na zakupy zagraniczne i konkurencyjność cenową platform międzynarodowych. W 2025 roku szczególnie wyróżniało się Temu, notujące dynamikę wzrostu sprzedaży kosmetyków na poziomie ponad 70 proc. r/r.

Rosnąca aktywność tego typu graczy wzmacnia rozwój rynku online, ale też zaostrza konkurencję cenową i wymusza dalsze doskonalenie oferty oraz logistyki wśród lokalnych detalistów.

Jeśli chodzi o polskich konsumentów, to drogerie stacjonarne pozostają dla nich najczęściej wybieranym kanałem – w każdej kategorii kosmetycznej korzysta z nich 70-90 proc. kupujących. To potwierdza silne przywiązanie do fizycznego kontaktu z produktem i roli drogerii jako głównego miejsca decyzji zakupowych.

Pozycja drogerii pozostaje niezachwiana – mimo rosnącej popularności e-commerce, nadal stanowią one kluczowy punkt styku konsumenta z kategorią kosmetyczną, łącząc wygodę zakupów z natychmiastową dostępnością produktów.

image

Magdalena Piwkowska, Ipsos Poland: Zmiana wyglądu jako motor zmian branży beauty [ROCZNIK WK 2025/26]

W zależności od kategorii produktowej, drugim najczęściej wybieranym kanałem pozostaje sprzedaż internetowa lub dyskonty spożywcze – ich udział w zakupach kosmetyków oscyluje między 20 a 40 proc. konsumentów. Nie stanowią one jednak bezpośredniej konkurencji dla drogerii, lecz raczej uzupełnienie ich oferty, odpowiadając na różne potrzeby zakupowe – od wygody zakupów online po codzienne zakupy w dyskoncie.

Z naszych cyklicznych badań konsumenckich, prowadzonych od 2024 roku wynika, że postawy Polaków wobec oszczędzania pozostają stabilne – odsetek deklarujących oszczędzanie utrzymuje się na poziomie 70-80 proc. Świadczy to o dużej świadomości wydatkowej, ale też o racjonalnym podejściu do zarządzania domowym budżetem.

Co istotne, kosmetyki i środki higieniczne konsekwentnie znajdują się na końcu listy kategorii, w których ograniczamy wydatki – wskazuje na nie zazwyczaj mniej niż 10 proc. oszczędzających. Pokazuje to, że mimo ciągłej ostrożności finansowej, pielęgnacja i codzienna higiena postrzegane są jako potrzeby podstawowe, a nie obszar do cięcia kosztów. Potwierdza to odporność rynku kosmetycznego na wahania koniunktury i jego stabilną pozycję w strukturze wydatków gospodarstw domowych.

image

Rocznik „Wiadomości Kosmetycznych” – kompendium wiedzy o rynku beauty na 2025 i dalej

W 2025 roku widoczna jest dalsza poprawa sytuacji materialnej gospodarstw domowych. Po rekordowym, dwucyfrowym wzroście wynagrodzeń w 2024 roku, tempo wzrostu płac nieco wyhamuje (do około 4-5 proc.), pozostając jednak powyżej średniej z ostatnich lat. Utrzymujący się wzrost dochodów w połączeniu ze stabilizacją inflacji zmniejsza presję na domowe budżety i sprzyja utrzymaniu wydatków konsumpcyjnych, w tym na kosmetyki i środki pielęgnacyjne. 

W efekcie rynek kosmetyczny nadal może liczyć na solidne fundamenty popytowe, wspierane rosnącą siłą nabywczą konsumentów i większym poczuciem finansowego bezpieczeństwa – podsumowuje ekspertka. 

Powyższy komentarz został pierwotnie opublikowany w roczniku Wiadomości Kosmetycznych 2025/26.

Ten 160-stronicowy magazyn z okładką autorstwa uznanej graficzki Oli Niepsuj można można nabyć tutaj 

ZOBACZ KOMENTARZE (0)
StoryEditor
Rynek i trendy
29.12.2025 16:35
Wolt: Kosmetyki last minute na Sylwestra coraz częściej zamawiane z szybką dostawą
Na zdj. dostawca platformy Wolt.ChameleonsEye/Shutterstock

Zakupy kosmetyków „na już” stają się w Polsce coraz popularniejsze, szczególnie w okresach wzmożonych przygotowań, takich jak Sylwester. Z danych przywołanych w informacji prasowej wynika, że 65 proc. konsumentów zamawia kosmetyki przez internet, a decyzje zakupowe coraz częściej podejmowane są impulsywnie, dokładnie w momencie pojawienia się potrzeby. Trend ten wpisuje się w szerszy rozwój rynku beauty oraz zmianę nawyków zakupowych Polek, które nie ograniczają się już do tradycyjnych wizyt w drogeriach stacjonarnych.

Rosnące zainteresowanie zakupami z ekspresową dostawą widoczne jest również w wynikach platformy Wolt. W ostatnim roku wartość segmentu retail na tej platformie wzrosła o 56 proc., co pokazuje, że Polacy coraz częściej zamawiają nie tylko jedzenie, ale także kosmetyki i produkty codziennego użytku. Kluczowym czynnikiem jest czas – szybka dostawa pozwala uzupełnić kosmetyczkę nawet na kilka godzin przed wyjściem na sylwestrową imprezę.

Sylwester generuje szczególnie wysoki popyt na określone kategorie produktów. Do najczęściej kupowanych należą m.in. błyszczące cienie do powiek, eyelinery, sztuczne rzęsy oraz produkty utrwalające makijaż, które trafiają do koszyków zakupowych w trybie last minute. Na platformach szybkiej dostawy dostępna jest oferta drogerii i marek kosmetycznych takich jak Drogeria Jasmin, Cosibella czy Inglot, co znacząco skraca czas od decyzji zakupowej do otrzymania produktu.

Jednocześnie zmienia się sposób spędzania nocy sylwestrowej. Według badania opublikowanego przez Dziennik Internautów, 50 proc. Polaków planuje spędzić Sylwestra 2025 w domu. Z tej grupy 30 proc. deklaruje organizację domówki, natomiast 20 proc. zamierza spędzić wieczór w spokojnej atmosferze, np. przed telewizorem. Taki model sprzyja zakupom produktów do domowego SPA, takich jak maseczki, kule do kąpieli czy świece zapachowe, zamawiane z szybką dostawą.

Trend „beauty na już” jest elementem szerszej zmiany stylu życia i oczekiwań konsumentów, którzy coraz częściej wybierają rozwiązania elastyczne i dopasowane do tempa dnia. Szybkie dostawy nie zastępują klasycznych zakupów w drogeriach, lecz pełnią funkcję ich uzupełnienia – szczególnie w sytuacjach nieplanowanych lub w okresach wzmożonej aktywności zakupowej, takich jak końcówka roku. Rozwój tego segmentu wpisuje się również w długofalową strategię platform technologicznych, takich jak Wolt, działających globalnie po fuzji z DoorDash.

ZOBACZ KOMENTARZE (0)
31. grudzień 2025 08:55