StoryEditor
Innowacje
31.01.2025 13:08

Rewolucja w walce z plastikiem? Badania Polki dają nadzieję na czystszą planetę

Justyna Jakubska, naukowczyni z Politechniki Śląskiej w Gliwicach i stypendystka programu L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki, opracowuje materiały z mniejszym wpływem na środowisko dzięki zastosowaniu chitozanu, alginianu sodu i skrobi, które mogą zastąpić tradycyjny plastik. Każdego roku na świecie zużywamy 5 bilionów plastikowych toreb – to aż 160 tys. na sekundę.

Skala tego problemu jest przytłaczająca, a plastikowe zanieczyszczenie stanowi globalne wyzwanie, które dotyka każdego z nas. Badania polskiej naukowczyni dają nadzieję na realne ograniczenie tego zjawiska i przyczynienie się do stworzenia czystszej, bardziej przyjaznej planety dla przyszłych pokoleń.

Przełomowe odkrycie polskiej badaczki

Justyna Jakubska, stypendystka 24. edycji programu L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki w kategorii magistranckiej, rozpoczęła karierę naukową, odpowiadając na rosnącą potrzebę tworzenia materiałów o mniejszym wpływie na środowisko. Jej zainteresowanie tym obszarem badań zrodziło się z troski o przyszłość planety i przekonania, że "zielone" technologie mogą połączyć innowacyjność z odpowiedzialnością ekologiczną. 

W swojej pracy Justyna Jakubska koncentruje się na poszukiwaniu i charakteryzowaniu nowatorskich, biodegradowalnych materiałów, które mogłyby stanowić realną alternatywę dla syntetycznych polimerów.

Badaczka odkryła, że naturalne polimery, takie jak chitozan, alginian sodu czy skrobia, mają ogromny potencjał. Modyfikacje tych substancji mogą znacząco poprawić właściwości mechaniczne i bakteriobójcze folii. Praca badawcza stypendystki programu L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki pokazuje, że nawet drobne zmiany w składzie folii mogą w istotny sposób wpłynąć na ich właściwości, co podkreśla wartość precyzyjnych i innowacyjnych badań nad zrównoważonymi rozwiązaniami technologicznymi.

Moim naukowym marzeniem jest opracowanie innowacyjnych, biodegradowalnych materiałów opakowaniowych, które będą powszechnie stosowane na całym świecie jako alternatywa dla tradycyjnych tworzyw sztucznych. Chciałabym, aby moje badania przyczyniły się do zachowania w nienaruszonym stanie środowiska naturalnego i wpłynęły na redukcję odpadów plastikowych

– mówi Justyna Jakubska.

Badaczka podkreśla, że codzienną motywację do pracy czerpie z pasji do chemii oraz z odkrywania nowych rozwiązań, a także z satysfakcji, jaką przynosi pokonywanie naukowych wyzwań. Ceni sobie również czas spędzony w towarzystwie swojego zespołu oraz możliwość poznawania różnych środowisk naukowych i wszechstronnych obszarów badawczych, które dotyczą dzisiejszych globalnych problemów.

Zaangażowanie i wyniki badań naukowczyni pokazują, że działania podejmowane w obszarze ekologii i innowacyjność mogą iść w parze, a marzenie o świecie z minimalną ilością plastikowych odpadów jest coraz bliżej realizacji. Justyna Jakubska uważa, że globalne wdrożenie takich materiałów jest możliwe, jeśli nauka będzie wspierana odpowiednimi regulacjami i świadomością konsumentów.

Czytaj też: Przyjęcie PPWR – co oznacza dla branży kosmetycznej

Plastikowe opakowania – wygoda, która niszczy środowisko

Choć opakowania foliowe kuszą niską ceną i szybkością produkcji, ich prawdziwy koszt ponosi środowisko. Cząstki nanoplastiku, niewidoczne gołym okiem, mogą przedostawać się z plastikowych opakowań do żywności i napojów, stanowiąc potencjalne zagrożenie dla zdrowia. Gdy plastikowe odpady trafiają do środowiska, rozpadają się przez setki, a nawet miliony lat, uwalniając toksyczne związki chemiczne, które zanieczyszczają glebę, wodę i powietrze – a tymczasem góry odpadów rosną, przygniatając nas coraz bardziej. 

Meta-analiza przeprowadzona przez profesorów z Uniwersytetu Południowej Danii wykazała, że spośród trzech nieuniknionych miejsc występowania mikroplastiku (sól, woda, powietrze), to ten zawarty w powietrzu może nieść najwięcej szkód dla zdrowia. Wraz z wdychanym tlenem, drobne cząsteczki mikroplastiku przedostają się do płuc i układu trawiennego. Długoterminowe skutki jego obecności w organizmie nie są jeszcze zbadane, ale stanowią powód do niepokoju.

Popularne „foliówki” to symbol jednorazowego użytku. Średni czas ich wykorzystania wynosi zaledwie 12 minut, podczas gdy ich rozkład w środowisku może trwać od kilkudziesięciu do nawet tysiąca lat. Według raportu UNEP z 2021 roku plastikowe odpady, w tym nanoplastiki, wpływają na zdrowie ludzi i zwierząt, kumulując się w łańcuchu pokarmowym i zanieczyszczając zasoby wody pitnej.

Badania opublikowane w raporcie „Tworzywa sztuczne w obiegu zamkniętym. Analiza sytuacji w Europie” wskazują, że chociaż w Europie odnotowano postęp i 26,9 proc. odpadów tworzyw sztucznych trafia do recyklingu, po raz pierwszy przewyższając składowanie, to problem globalny pozostaje alarmujący.

W 2022 roku wyprodukowano ponad 400 mln ton plastiku, a w ciągu ostatniej dekady powstało go więcej niż przez 50 lat ubiegłego wieku. Szacuje się, że do 2040 r. zużycie tworzyw sztucznych wzrośnie dwukrotnie. Te niewidzialne zagrożenia prowadzą do nieodwracalnych zmian w środowisku i stanowią wyzwanie dla globalnych systemów ochrony zdrowia i przyrody.

Dryfujące plamy śmieci

Jak pokazują badania i raporty, rozwój i wdrażanie ekologicznych alternatyw to konieczność, której nie można już ignorować. Zanieczyszczenie plastikiem to jedno z największych wyzwań ekologicznych XXI wieku. Każdego roku do oceanów trafia około 11 mln ton plastiku.

W wyniku tego zjawiska powstają gigantyczne skupiska odpadów, z których najbardziej znanym jest Wielka Pacyficzna Plama Śmieci (Great Pacific Garbage Patch). To dryfujące na Oceanie Spokojnym wysypisko, znajdujące się między Hawajami a Kalifornią, zajmuje powierzchnię niemal pięć razy większą od Polski i waży ok. 80 tys. ton – a to tylko wierzchołek góry lodowej problemu.

Plastikowe odpady nie ograniczają się do oceanów. Rzeki, takie jak Jangcy w Chinach czy Ganges w Indiach, transportują tysiące ton plastiku rocznie, przyczyniając się do globalnego problemu. Badacze szacują, że łącznie Ganges, Brahmaputra i Meghna dziennie uwalniają do Zatoki Bengalskiej od 1 do 3 mld cząstek mikroplastiku. Zanieczyszczone plaże, martwe strefy w oceanach oraz plastik w przewodach pokarmowych zwierząt to codzienna rzeczywistość w wielu zakątkach świata.

Te przygnębiające dane obrazują, jak pilne jest podjęcie działań w celu ograniczenia produkcji i konsumpcji plastiku. Przełomowe badania oraz inicjatywy, takie jak poszukiwanie alternatywnych, biodegradowalnych materiałów, mają szansę zmienić ten trend, stąd też ważne jest zaangażowanie naukowców w walkę z tym kryzysem, inspirując jednocześnie społeczeństwo do bardziej odpowiedzialnych wyborów konsumenckich. Ekologiczne alternatywy dla plastiku są nie tylko koniecznością, ale i szansą na lepszą przyszłość.

Czytaj też: Nowa dyrektywa UE w sprawie mikrozanieczyszczeń ostatecznie przyjęta. Branża kosmetyczna zaniepokojona.

Celem programu L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki, prowadzonego w Polsce od 2001 roku, jest promowanie osiągnięć naukowych utalentowanych badaczek, zachęcanie ich do kontynuacji prac zmierzających do rozwoju nauki oraz udzielenie wsparcia finansowego. Partnerami programu są Polski Komitet do spraw UNESCO, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Polska Akademia Nauk oraz UNGC Network Poland. Do 2025 roku w Polsce wyróżniono 129 naukowczyń. 

Polska jest jednym ze 118 krajów, w których co roku przyznawane są stypendia dla utalentowanych naukowczyń. Program Dla Kobiet i Nauki jest częścią globalnej inicjatywy For Women in Science, która powstała dzięki partnerstwu L’Oréal i UNESCOWięcej informacji można znaleźć tutaj

Marzena Szulc
ZOBACZ KOMENTARZE (0)
StoryEditor
Biznes
08.07.2025 12:30
Młodzi naukowcy stworzą bazę lipidową i zbadają antyoksydację kosmetyków w ramach Innova Bio Pomorze
Młodzi naukowcy działają w ramach realnych, komercyjnych projektów pod nadzorem doświadczonych naukowców.PPNT Gdynia

Pierwsza grupa badawcza XXI w. zaczyna z solidnym zapleczem liczbowym: 13 studentów oraz 2 uczniów I Akademickiego Liceum Ogólnokształcącego w Gdyni łączy siły, by wspólnie prowadzić prace badawczo-rozwojowe mogące realnie wpłynąć na branże kosmetyczną, biotechnologiczną, a nawet rekultywację środowiska. Wsparcie zapewniają im naukowcy, przedsiębiorcy i nowoczesne laboratoria Pomorskiego Parku Naukowo-Technologicznego (PPNT) Gdynia.

Rozpoczęcie XII edycji programu Innova Bio Pomorze to naukowy bootcamp: kilkudniowe, intensywne szkolenia z BHP, procedur badawczych oraz dobrej praktyki laboratoryjnej (GLP) przygotowują uczestników do pracy w specjalistycznych warunkach. Dopiero po przejściu tych etapów młodzi badacze spotykają się z firmami-partnerami, które przedstawiają im konkretne wyzwania badawcze.

Zespół nr 1 skupia się na stworzeniu roślinnej bazy lipidowej, która ma zastąpić popularne masło shea. Celem jest opracowanie „masła 2.0” – bogatszego w związki bioaktywne, skuteczniej regenerującego skórę i jednocześnie bardziej przyjaznego środowisku. Taki surowiec mógłby zrewolucjonizować rynek kosmetyczny, oferując naturalny składnik o mierzalnie wyższej wartości odżywczej i mniejszym śladzie ekologicznym.

Projekt nr 2 łączy elementy kryminalistyki z biochemią. Zespół analizuje kosmetyk XTZ pod kątem czystości mikrobiologicznej, pełnego profilu chemicznego oraz aktywności przeciwutleniającej. Badacze wykorzystują chromatografię HPLC UV-VIS, a testy stabilności antyoksydacyjnej prowadzą w temperaturach do 37 stopni Celsjusza – odpowiadającej warunkom ludzkiego ciała. Jeśli parametry okażą się niewystarczające, młodzi naukowcy zaproponują nowy układ konserwujący, zwiększając bezpieczeństwo i trwałość produktu.

ZOBACZ KOMENTARZE (0)
StoryEditor
Innowacje
03.07.2025 09:56
Badanie PZPK: Czy branża kosmetyczna w Polsce jest innowacyjna?
Dzięki temu badaniu chcemy nie tylko stworzyć pierwszą spójną definicję innowacyjności dla naszego sektora, lecz takżę dostarczyć rynkowi i instytucjom realnego obrazu potencjału branży – podkreśla Justyna Żerańska, dyrektor generalna PZPKMarcin Kontraktewicz

Czy branża kosmetyczna w Polsce jest innowacyjna? Co oznacza dziś termin „innowacyjność” i jak rozumieją go firmy działające na rynku kosmetycznym? Czy innowacje w produktach, usługach, modelach biznesowych czy zrównoważonym rozwoju są standardem, czy nadal tylko aspiracją? Kosmetyczni, czyli Polski Związek Przemysłu Kosmetycznego, rozpoczyna pierwsze przekrojowe badanie innowacyjności branży kosmetycznej w Polsce, które pomoże ustalić odpowiedzi na te pytania.

Celem inicjatywy największej organizacji sektorowej w Polsce jest zebranie opinii, doświadczeń i danych od przedsiębiorstw działających w branży kosmetycznej. Wiemy, że firmy w Polsce podejmują coraz więcej ambitnych działań w obszarze innowacyjności. Brakuje nam jednak znajomości szczegółów i chcemy to zmienić. Dzięki temu badaniu chcemy nie tylko stworzyć pierwszą spójną definicję innowacyjności dla naszego sektora, lecz także dostarczyć rynkowi i instytucjom realnego obrazu potencjału branży – wyjaśnia Justyna Żerańska, dyrektor generalna Polskiego Związku Przemysłu Kosmetycznego.

Badanie, do współtworzenia którego związek zaprosił ponownie think tank WiseEuropa, ma charakter ogólnobranżowy – skierowane jest zarówno do producentów, jaki i firm okołobranżowych, dużych i małych, działających lokalnie lub globalnie

Zobacz też: Dr inż. Justyna Żerańska, PZKP: Prezydencja Polski w UE nie może przesłonić nam bieżącej pracy regulacyjnej

Link do badania znajduje się tutaj. Każda firma proszona jest o wypełnienie ankiety tylko raz. Związek szacuje, że wypełnienie kwestionariusza (po wcześniejszym zebraniu danych wewnątrz firmy) zajmuje około 15 minut. Odpowiedzi można udzielać do

“Wyniki badania pozwolą nam stworzyć pierwszą, pełną i spójną definicję innowacyjności branży kosmetycznej oraz szczegółowy i wiarygodny obraz stanu innowacyjności firm naszego sektora. Będą też dla nas ważną wskazówką w wytyczaniu kierunków rozwoju branży, rozumienia motywów podejmowania działalności innowacyjnej i mapowania szans i barier z nią związanych. Obecnie innowacyjność jest czynnikiem decydującym o wsparciu finansowym i instytucjonalnym dla przedsiębiorstw na poziomie krajowym i unijnym” – tłumaczą autorzy badania.

Zebrane dane posłużą do stworzenia raportu na temat stanu innowacyjności w branży, identyfikacji motywatorów i barier we wdrażaniu innowacji, a także sformułowania rekomendacji dotyczących przyszłych działań rozwojowych, w tym programów wsparcia finansowego i instytucjonalnego dla przedsiębiorstw na poziomie krajowym i unijnym.

Chcemy, by uzyskane wyniki był możliwe najbardziej reprezentatywne dla sektora w Polsce, dlatego liczy się dla nas każda ankieta, każda policzona innowacja – bez względu na skalę. Apelujemy do wszystkich firm z całego łańcucha wartości o zaangażowanie i wspólny wysiłek. Mamy szansę po raz kolejny dostarczyć rynkowi w Polsce i Europie ważnych, niezbędnych wręcz informacji, ale ostateczny rezultat tej inicjatywy jest teraz w rękach firm. Mamy nadzieję, że przedsiębiorcy odpowiedzą na to wezwanie, a ich innowacje znajdą swoje zasłużone miejsce w raporcie – dodaje Justyna Żerańska.

Zobacz też: Wystawa w PE: kosmetyki z Polski w sercu Europy

Polski Związek Przemysłu Kosmetycznego od 23 lat jest aktywnym głosem sektora w procesie stanowienia prawa. Skutecznie współpracuje na co dzień z instytucjami administracji polskiej i europejskiej, a razem z firmami członkowskimi wypracowuje i wdraża rozwiązania, które prowadzą do rozwoju polskiego  rynku kosmetycznego,  który dziś jest 5. w Unii Europejskiej.  

Związek skupia blisko 260 firm, w tym producentów i dystrybutorów kosmetyków, laboratoria, firmy doradcze i ośrodki dydaktyczne, a także ich partnerów okołobranżowych – dostawców opakowań i surowców. 

Marzena Szulc
ZOBACZ KOMENTARZE (0)
11. lipiec 2025 01:24