Pola herbaty są rozsiane na różnych kontynentach, głównie w obszarach o sprzyjających warunkach klimatycznych i glebowych. / Quang Nguyen Vinh
Olejek z drzewa herbacianego, pochodzący z liści drzewa Melaleuca alternifolia, stał się jednym z najbardziej cenionych składników w dziedzinie kosmetyki. Jego wszechstronne właściwości antybakteryjne, przeciwzapalne i antyseptyczne uczyniły go prawdziwym skarbem w pielęgnacji skóry i włosów.
Olejek z drzewa herbacianego stał się nieodzownym składnikiem w dziedzinie kosmetyki ze względu na swoje liczne właściwości i korzyści zdrowotne. Pochodzący z liści drzewa herbacianego, rosnącego głównie w Australii, olejek ten jest ceniony za swoje właściwości antybakteryjne, przeciwzapalne, antygrzybicze i antyseptyczne, które czynią go wszechstronnym narzędziem w pielęgnacji skóry. Według Allied Market Research wielkość światowego rynku olejku z drzewa herbacianego wyceniono na 38,8 mln dolarów w 2017 r. i przewiduje się, że do 2025 r. osiągnie 59,5 mln dolarów.
Olejek z drzewa herbacianego, znany również jako olejek melaleuca, to olejek eteryczny o świeżym, kamforowym zapachu i kolorze od bladożółtego do prawie bezbarwnego i przejrzystego. Pozyskiwana jest z liści drzewa herbacianego Melaleuca alternifolia, występującego naturalnie w południowo-wschodnim Queensland i północno-wschodnim wybrzeżu Nowej Południowej Walii w Australii. Olej zawiera wiele składników chemicznych, a jego skład zmienia się pod wpływem powietrza i utleniania.
Jakie właściwości ma olejek z drzewa herbacianego?
Olejek z drzewa herbacianego jest cennym i wszechstronnym składnikiem w dziedzinie pielęgnacji skóry i włosów. Jego bogate właściwości antybakteryjne, przeciwzapalne, antyseptyczne i regenerujące czynią go jednym z najpopularniejszych naturalnych składników w kosmetyce. Składniki monoterpenowe obecne w olejku z drzewa herbacianego oddziałują z białkami błonowymi oraz błonami biologicznymi, co przyczynia się do jego działania antybakteryjnego, antywirusowego oraz przeciwgrzybicznego. Dodatkowo, olejek wykazuje właściwości rozkurczowe, przeciwbólowe, wykrztuśne i przeciwzapalne.
Olejek z drzewa herbacianego ma zdolność do niszczenia bakterii i drobnoustrojów, co sprawia, że jest doskonałym środkiem do oczyszczania skóry trądzikowej oraz zapobiegania infekcjom skórnym. Działa również przeciwgrzybiczo, co czyni go skutecznym w leczeniu infekcji grzybiczych skóry, wynikających np. z nieprawidłowej pielęgnacji. Niektóre osoby walczące z łupieżem dodają kilka kropel do używanego szamponu.
Dzięki zawartości związków przeciwzapalnych, olejek z drzewa herbacianego łagodzi stany zapalne skóry, redukując zaczerwienienia, opuchliznę i swędzenie. Jest zatem pomocny w walce z trądzikiem, egzemą, łuszczycą oraz innymi schorzeniami skórnymi. Olejek można stosować punktowo na wypryski, nanosząc go np. patyczkiem kosmetycznym.
Olejek z drzewa herbacianego jest łatwo dostępnym surowcem, w związku z czym wiele marek wprowadza go do swojej oferty pod własnym brandingiem.
Wiadomości Kosmetyczne
Dzięki swoim właściwościom regulującym wydzielanie sebum, olejek z drzewa herbacianego jest skutecznym środkiem w pielęgnacji skóry tłustej i mieszanej. Pomaga zmniejszyć nadmierny błysk skóry, a także zmniejsza ryzyko powstawania zaskórników i trądziku.
Olejek ten ma zdolność do wspomagania procesów regeneracyjnych skóry, przyspieszając gojenie się ran, blizn i uszkodzeń skóry. Może być stosowany do pielęgnacji po oparzeniach, ukąszeniach owadów oraz innych drobnych uszkodzeniach skóry.
Olejek z drzewa herbacianego jest również znanym środkiem na problem nieprzyjemnego zapachu stóp czy pach. Można go zakroplić do obuwia lub dodać do używanego dezodorantu, ponieważ jego intensywny, świeży zapach maskuje nieprzyjemny odór, a właściwości antyseptyczne zabijają drobnoustroje odpowiedzialne za przykrą woń.
Jak stosuje się olejek z drzewa herbacianego w kosmetykach?
Jednym z głównych zastosowań olejku z drzewa herbacianego w kosmetyce jest leczenie trądziku i problemów skórnych. Działa on jako naturalny antybiotyk, pomagając zwalczać bakterie odpowiedzialne za powstawanie wyprysków. Stosowany miejscowo, może pomóc w zredukowaniu zaczerwienień, obrzęków i stanów zapalnych związanych z trądzikiem. Działa również przeciwbólowo i może łagodzić swędzenie i pieczenie skóry.
Olejek ten jest także wykorzystywany w pielęgnacji włosów i skóry głowy. Dodawany do szamponów lub odżywek, pomaga w walce z łupieżem, swędzeniem oraz nadmiernym przetłuszczaniem się skóry głowy. Jego właściwości antygrzybicze przyczyniają się do utrzymania zdrowego środowiska skóry, co może wspomagać zdrowy wzrost włosów.
Drzewo herbaciane może osiągać do 7 m wysokości.
Tangopaso, Public domain, via Wikimedia Commons
W kosmetyce naturalnej, olejek z drzewa herbacianego jest często używany jako składnik do dezodorantów, past do zębów i toników do twarzy. Jego zdolność do hamowania wzrostu bakterii sprawia, że jest skutecznym środkiem w redukcji nieprzyjemnych zapachów oraz walki z bakteriami jamy ustnej.
Ze względu na swoje właściwości antyseptyczne, olejek z drzewa herbacianego jest wykorzystywany w produktach do pielęgnacji ran, zadrapań i ukąszeń owadów. Może pomagać w zapobieganiu infekcjom oraz przyspieszać proces gojenia się skóry.
Olejek z drzewa herbacianego jest również wykorzystywany jako składnik w kremach do twarzy i ciała, balsamach, mydłach oraz innych produktach do pielęgnacji skóry. Mimo że olejek z drzewa herbacianego ma wiele korzyści i zastosowań w kosmetyce, ważne jest również zachowanie ostrożności i przeprowadzenie testu uczuleniowego przed pełnym użyciem, aby upewnić się, że nie wywoła reakcji alergicznej. Warto zatem skonsultować się z dermatologiem przed włączeniem go do codziennej rutyny pielęgnacyjnej, szczególnie jeśli mamy wrażliwą lub skłonną do alergii skórę.
Warto także pamiętać, że ze względu na swoją intensywność, powinien być stosowany w umiarkowanych ilościach i najlepiej po rozcieńczeniu z innymi olejami nośnymi, takimi jak olej jojoba, oliwa z oliwek czy migdałowy.
Jak rozcieńczyć olejek z drzewa herbacianego?
Obecnie, w miarę rosnącej świadomości dotyczącej zdrowego stylu życia i naturalnych metod pielęgnacji, olejki eteryczne zyskują coraz większą popularność.
Stephanie (strph) from Oklahoma City, USA, CC BY-SA 2.0, via Wikimedia Commons
Olejek z drzewa herbacianego jest silnie skoncentrowanym olejkiem eterycznym, dlatego ważne jest odpowiednie jego rozcieńczanie przed użyciem na skórze. Najczęściej stosowanym nośnikiem do rozcieńczania olejku z drzewa herbacianego jest olej bazowy, takie jak olej jojoba, migdałowy, oliwa z oliwek czy kokosowy. Zazwyczaj stosuje się stosunek 1-2 kropli olejku z drzewa herbacianego na 1 łyżeczkę oleju bazowego. Rozcieńczony olejek można stosować na skórę, włosy lub do innych zastosowań kosmetycznych. Przed użyciem warto przeprowadzić test na małej powierzchni skóry, aby upewnić się, że nie wystąpi podrażnienie lub alergia.
Podsumowując, olejek z drzewa herbacianego to wszechstronny składnik, który znalazł swoje zastosowanie w różnych dziedzinach kosmetyki. Dzięki swoim antybakteryjnym, przeciwzapalnym i antygrzybiczym właściwościom, może pomagać w walce z trądzikiem, łupieżem, nieprzyjemnymi zapachami oraz innymi problemami skórnymi. Jednak jak z każdym produktem kosmetycznym, warto zachować umiar i przetestować go przed pełnym użyciem, aby cieszyć się jego korzyściami przy minimalnym ryzyku reakcji skórnych.
Health Canada intensywnie prowadzi działania w obszarze bezpieczeństwa składników kosmetycznych. Równolegle z trwającymi konsultacjami nad aktualizacją Cosmetic Ingredient Hotlist, obejmującymi nowe ograniczenia i zakazy substancji, władze kanadyjskie doprecyzowały podejście do raportowania stężeń alergenów zapachowych w zgłoszeniach produktów kosmetycznych.
Health Canada aktualizuje CNF w kontekście przyszłych wymogów dotyczących alergenów zapachowych
Health Canada zaktualizowała formularz zgłoszeniowy kosmetyków CNF (ang. Cosmetic Notification Form), rozszerzając zakres przekazywanych informacji o dane dotyczące alergenów zapachowych.
Nowa wersja formularza umożliwia producentom oraz importerom wskazanie – za pomocą dedykowanego pola wyboru – obecności składników kwalifikujących się jako alergeny zapachowe w gotowym produkcie. Zmiana ta ma na celu przygotowanie kanadyjskiej branży kosmetycznej na zapowiedziane na kwiecień 2026 r. nowe obowiązki związane z ujawnianiem alergenów zapachowych zarówno na etykietach, jak i w dokumentacji zgłoszeniowej. Health Canada rekomenduje, aby przedsiębiorcy już na obecnym etapie korzystali z nowego formularza CNF, co ma ułatwić płynne dostosowanie się do przyszłych wymogów regulacyjnych oraz zapewnić zgodność z wytycznymi zawartymi w opublikowanym przewodniku Industry Guide for the Labelling of Cosmetics.
Gorące konsultacje w sprawie aktualizacji kanadyjskiej Cosmetic Ingredient Hotlist
19 listopada 2025 roku Health Canada rozpoczęła konsultacje publiczne dotyczące proponowanych zmian w Critical List of Cosmetic Ingredient, znanej jako Cosmetic Ingredient Hotlist). Planowane aktualizacje obejmują dodanie nowych wpisów, modyfikację warunków stosowania substancji już ujętych na liście oraz aktualizacje polegające na dodaniu nowych identyfikatorów substancji lub wprowadzeniu drobnych korekt redakcyjnych.
Cosmetic Ingredient Hotlist pełni funkcję informacyjną dla producentów i innych podmiotów działających na rynku kosmetycznym, wskazując, że niektóre substancje – w przypadku ich obecności w kosmetyku – mogą naruszać:
ogólny zakaz określony w art. 16 kanadyjskiej FDA (ang. Food and Drugs Act) lub
przepisy Cosmetic Regulations.
Lista ta może również sygnalizować, że obecność danej substancji, bądź jej stosowanie wyłącznie w określonych warunkach, może skutkować tym, że produkt nie będzie kwalifikował się jako kosmetyk w rozumieniu przepisów FDA.
Proponowane aktualizacje w ramach Cosmetic Ingredient Hotlist
Konsultacje dotyczące proponowanych zmian w Cosmetic Ingredient Hotlist przewidziano na okres 90 dni. Warto pamiętać, że Hotlista nie ma charakteru wyczerpującego – podmioty wprowadzające kosmetyki do obrotu nie powinny oczekiwać na zmianę przepisów ani aktualizację Hotlisty, aby spełnić wymogi ogólnego zakazu. Zgodnie z art. 16 Food and Drugs Act (FDA) sprzedaż kosmetyku powinna zostać wstrzymana niezwłocznie po uzyskaniu informacji, że produkt może stwarzać zagrożenie dla zdrowia.
Proponowane zmiany Hotlisty są wprowadzane w miarę potrzeb, a formułowane wnioski opierają się na analizie dostępnych dowodów naukowych. Obejmują one publikacje w uznanych czasopismach naukowych, jak również opinie i decyzje krajowych oraz międzynarodowych organów regulacyjnych i grup eksperckich. Kosmetyczna hotlista jest aktualizowana okresowo – ostatnia aktualizacja miała miejsce w sierpniu 2025 r.
Planowane aktualizacje obejmują trzy nowe ograniczenia:
Polyaminopro-pyl Biguanide (PHMB) (Numer CAS: 32289-58-0; 27083-27-8; 28757-47-3) - proponuje się zakaz stosowania PHMB w kosmetykach w formie sprayu ze względu na ryzyko inhalacji mgły, pary lub aerozolu i negatywnego wpływu na funkcjonowanie płuc. W przypadku innych produktów stosowanych miejscowo, w których nie występuje narażenie inhalacyjne, proponuje się maksymalne dopuszczalne stężenie 0,2% ze względu na ryzyko uczulenia skóry.
Symphytum spp. - Proponuje się usunięcie wyjątku dotyczącego Symphytum officinale. Wcześniejsze badania sugerowały brak echimidyny – hepatotoksycznego alkaloidu, jednak nowsze analizy wykazały jego obecność w niektórych pochodnych oraz obecność innych rakotwórczych alkaloidów pirolizydynowych, takich jak lasiokarpina.
Brucine i jej sole (Numer CAS: 357-57-3; 4845-99-2) - proponuje się zmianę statusu na substancję zakazaną ze względu na wysoką toksyczność ostrą, znane właściwości neurotoksyczne oraz znaczący potencjał wchłaniania przez skórę. Dane dotyczące długoterminowego narażenia są niewystarczające. Wpis obejmuje również sole brucyny, których toksyczność przewiduje się jako porównywalną do samej brucyny.
Dwa kolejne zakazy dotyczą barwników:
Basic Violet 4 (CI 42600) (Numer CAS: 2390-59-2) - zakaz stosowania w produktach do włosów typu leave-on; maksymalne dopuszczalne stężenia: produkty do farbowania włosów – 0,4 proc., produkty spłukiwalne – 0,2 proc.
Basic Blue 7 (CI 42595) (Numer CAS: 2390-60-5) - zakaz stosowania w produktach do włosów typu leave-on; maksymalne dopuszczalne stężenia: produkty do farbowania włosów – 0,4 proc., produkty spłukiwalne do pielęgnacji włosów – 0,2 proc., produkty do paznokci – 0,8 proc., produkty kąpielowe – 2 proc.
Zmiana dotyczy także furokumaryn (z wyjątkiem naturalnie występujących w ekstraktach roślinnych). Proponuje się jednoznaczne wskazanie, że furokumaryny nie mogą być dodawane do produktów jako składniki i są dopuszczalne wyłącznie w ilościach śladowych, jeśli występują naturalnie w ekstraktach roślinnych. Furokumaryny (Numer CAS: 66-97-7; 482-44-0; 642-05-7; 484-20-8; 298-81-7) wiążą się z reakcjami fototoksycznymi, fotomutagennymi i fotokancerogennymi w połączeniu z ekspozycją na promieniowanie UVA. Obecnie obowiązujące maksymalne dopuszczalne stężenie proponuje się rozszerzyć na wszystkie produkty typu leave-on, a nie tylko wyłącznie na produkty do opalania do 0.0001 proc. (1ppm).
Więcej informacji o planowanych aktualizacjach i trwających konsultacjach dotyczących Cosmetics Ingredient Hotlist (do 17 lutego 2026 r.oku można znaleźć na stronie internetowej rządu kanadyjskiego.
Eksport kosmetyków do Kanady: wyzwania dla polskich przedsiębiorców
Nowe propozycje aktualizacji kanadyjskiej Hotlisty kosmetycznej oraz zmiany w formularzu zgłoszeniowym CNF mają istotne znaczenie dla polskich przedsiębiorców eksportujących kosmetyki do Kanady. Wprowadzenie zakazów i ograniczeń dla substancji takich jak PHMB, brucyna, barwniki Basic Violet 4 i Basic Blue 7, a także zmiany dotyczące furokumaryn i Symphytum spp., wymagają weryfikacji składu produktów oraz w razie potrzeby, modyfikacji formuły lub ograniczenia stężenia składników.
Dodatkowo Health Canada zaktualizowała formularz Cosmetic Notification Form (CNF), rozszerzając go o możliwość zgłaszania obecności alergenów zapachowych w gotowych produktach. Nowe pole wyboru w formularzu ma przygotować branżę na obowiązki, które wejdą w życie w kwietniu 2026 roku dotyczące ujawniania alergenów zarówno na etykietach, jak i w dokumentacji zgłoszeniowej.
W obecnej sytuacji warto monitorować postępy prac ECHA i być przygotowanym na ewentualne aktualizacje etykiet, dokumentacji oraz zmiany w recepturach produktówshuttersctock
Francja, która początkowo planowała złożyć wniosek o zharmonizowaną klasyfikację i oznakowanie metyloparabenu jako substancji potencjalnie zaburzającej funkcjonowanie układu hormonalnego u ludzi oraz szkodliwej dla środowiska, 8 października zdecydowała się wycofać swoją intencję. Decyzja ta została uzasadniona potrzebą przeprowadzenia wcześniejszej, szczegółowej dyskusji na temat właściwości i bezpieczeństwa tej substancji.
Parabeny pozostają wciąż w trakcie oceny
4 czerwca 2025 roku Francja przedstawiła zamiar złożenia wniosku o zharmonizowaną klasyfikację i oznakowanie metyloparabenu jako mogącej powodować zaburzenia funkcjonowania układu hormonalnego u ludzi (ED HH) oraz jako substancji o działaniu zaburzającym funkcjonowanie układu hormonalnego w środowisku (ED ENV 1).
Wniosek ten miał potencjalnie wprowadzić nowe obowiązki w zakresie oznakowania i ograniczeń stosowania tej substancji w produktach kosmetycznych. Jednak kilka miesięcy później, 8 października 2025 r., Francja wycofała swoją intencję zgłoszenia wniosku. Jako uzasadnienie podano potrzebę „oczekiwania na dyskusję na temat substancji przed przygotowaniem wniosku”.
Metyloparaben (Numer CAS: 99-76-3, Numer EC: 202-785-7) jest związkiem o szerokim zakresie zastosowań. Występuje naturalnie w różnych roślinach, jednak jest również otrzymywany syntetycznie i stosowany w wielu produktach konsumenckich, w tym w kosmetykach, ze względu na swoje właściwości przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze i przeciwdrobnoustrojowe. Dzięki temu jest skutecznym konserwantem, zapewniającym bezpieczeństwo mikrobiologiczne produktów przez dłuższy czas.
Jako substancja chemiczna metyloparaben posiada dość bogatą historię ocen bezpieczeństwa. Już w latach 2005–2011 substancja była przedmiotem analiz dawnego Komitetu SCCP (ang. Scientific Committee on Consumer Products) oraz Komitetu SCCS (ang. Scientific Committee on Consumer Safety). Oceny te, publikowane m.in. w dokumentach SCCP/0874/05, SCCP/1017/06, SCCP/1183/08 oraz SCCS/1348/10 i SCCS/1446/11. Dotychczasowe analizy uznawały metyloparaben za substancję bezpieczną do stosowania w produktach kosmetycznych w regulowanych stężeniach.
Obecnie metyloparaben podlega regulacjom Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1223/2009 w sprawie produktów kosmetycznych. Zgodnie z załącznikiem V Wykaz substancji konserwujących dozwolonych w produktach kosmetycznych, maksymalne dopuszczalne stężenie pojedynczego estru w produktach gotowych do użycia wynosi 0,4 proc. (w przeliczeniu na kwas), natomiast w przypadku mieszaniny estrów parabenu dopuszczalne stężenie łączne wynosi 0,8 proc.
Przypuszcza się, że decyzja Francji o wycofaniu intencji klasyfikacyjnej metyloparabenu jest powiązana z trwającą oceną potencjalnych właściwości zaburzających funkcjonowanie układu hormonalnego dla propyloparabenu (ED ENV) oraz z koniecznością uwzględnienia wyników tej oceny przed podjęciem dalszych działań regulacyjnych wobec metyloparabenu.
Aktualne informacje na temat postępów prac oraz ewentualnych wniosków dotyczących klasyfikacji i oznakowania metyloparabenu można śledzić na stronie internetowej Europejskiej Agencji Chemikaliów (ECHA), która na bieżąco publikuje dokumenty, konsultacje oraz decyzje w tym zakresie.
Metyloparaben w zawieszeniu – jakie konsekwencje dla branży kosmetycznej?
Wycofanie przez Francję wniosku o zharmonizowaną klasyfikację metyloparabenu daje branży kosmetycznej czas na przygotowanie się do możliwych zmian regulacyjnych. Decyzja ta, choć chwilowo wstrzymuje działania dotyczące oznakowania i ograniczeń stosowania, w pewnym stopniu subtelnie wskazuje kierunek, w jakim może zmierzać przyszły status tej substancji. Szczególnie istotne jest to w kontekście trwającej oceny właściwości zaburzających funkcjonowanie układu hormonalnego (ED) dla propyloparabenu, której wyniki mogą mieć wpływ na przyszłe regulacje dotyczące całej grupy parabenów.
W obecnej sytuacji warto monitorować postępy prac ECHA i być przygotowanym na ewentualne aktualizacje etykiet, dokumentacji oraz zmiany w recepturach produktów. Może to również oznaczać konieczność poszukiwania alternatywnych konserwantów lub dostosowania formuł, aby sprostać przyszłym wymaganiom regulacyjnym.
