Kolorowa skaningowa mikroskopia elektronowa (SEM) ze średnio dużym powiększeniem 5000X, przedstawiająca dużą grupę Gram-ujemnych bakterii Legionella pneumophila. / Janice Haney Carr; provided by CDC/ Margaret Williams, PhD; Claressa Lucas, PhD;Tatiana Travis, BS, Public domain, via Wikimedia Commons
Wzrasta liczba przypadków zakażeń bakterią Legionella pneumophila. Do tej pory potwierdzono wystąpienie zakażenia u łącznie 159 osób, co skutkowało tragiczną śmiercią 14 z nich. Ogniska choroby obejmują już mieszkańców czterech różnych województw. Według informacji podanych przez sanepid, zakażenia stwierdzono u pacjentów przebywających w szpitalach i placówkach medycznych w obszarach takich jak Rzeszów, powiat rzeszowski, Dębica, Przemyśl, Kolbuszowa, Łańcut, Sędziszów Młp., Jasło oraz Lublin. Pytanie, czy bakteria ta stanowi zagrożenie dla osób odwiedzających gabinety kosmetyczne, również jest aktualne.
Co to jest legionella?
Legionella to rodzaj chorobotwórczych bakterii Gram-ujemnych, do którego zalicza się gatunek L. pneumophila, wywołujący legionelozę (wszystkie choroby wywoływane przez Legionellę), w tym chorobę typu zapalenia płuc zwaną chorobą legionistów i łagodną chorobę grypopodobną zwaną gorączką Pontiac. Legionellę można uwidocznić za pomocą barwienia srebrem lub hodować na podłożach zawierających cysteinę, takich jak agar z buforowanym węglem drzewnym i ekstraktem drożdżowym. Występuje powszechnie w wielu środowiskach, w tym w glebie i systemach wodnych, zidentyfikowano co najmniej 50 gatunków i 70 serogrup. Bakterie te jednak nie przenoszą się z człowieka na człowieka; co więcej, większość osób narażonych na kontakt z bakteriami nie zachoruje. Większość ognisk ma swoje źródło w źle konserwowanych wieżach chłodniczych.
Gdzie można zarazić się legionellą?
Kolonie Legionelli rosnące na płytce agarowej, naświetlone światłem ultrafioletowym w celu zwiększenia kontrastu.
Smith Collection/Gado/Getty lmages, Public domain, via Wikimedia Commons
Infekcja jest przenoszona poprzez wdychanie aerozolu, czyli mikroskopijnych kropel wody, które dostają się do układu oddechowego podczas korzystania z prysznica, klimatyzatorów, nawilżaczy powietrza, spryskiwaczy ogrodowych oraz myjni samochodowych. Szczególnie wrażliwe na to zagrożenie są osoby, które regularnie używają podgrzewaczy do magazynowania wody, gdzie zakażenie może nastąpić nawet podczas codziennych kąpieli lub mycia rąk. Ważne jest jednak zaznaczenie, że choć bakteria Legionella pneumophila występuje w wodzie, to sam akt picia jej nie prowadzi do zakażenia, a kontakt z osobą chorą również nie jest źródłem infekcji.
Największe ryzyko zakażenia zachodzi w miejscach, gdzie instalacje wodne, wentylacyjne i klimatyzacyjne są rzadko czyścić oraz dezynfekowane, a woda w nich nie jest regularnie wymieniana. Oczywiście, kluczowe jest unikanie wdychania aerozoli, które zawierają wodę zakażoną bakterią Legionella. W okresie letnim, gdy panują upały, istnieje także ryzyko związane z miejscowymi kurtynami wodnymi, które rozpylają dużą ilość wody. Jeśli sieć wodociągowa, dostarczająca wodę do tych kurtyn, zostanie zanieczyszczona, może dojść do rozprzestrzenienia się infekcji na większą skalę.
Czy legionellą można zarazić się w gabinecie kosmetycznym?
Jak donosi portal infodent24.pl, woda obecna w jednostkach dentystycznych tworzy środowisko sprzyjające rozmnażaniu się różnych mikroorganizmów, w tym pałeczek Legionella pneumophila, Candida oraz Streptococcus, a także produktów przemiany ich materii. Szczególnie istotna jest obecność pałeczek Legionella pneumophila, które występują w około 10 procentach jednostek stomatologicznych. Naukowcy z Uniwersytetu w Amsterdamie przeprowadzili badania, analizując 60 prac dotyczących zakażeń krzyżowych, w których bioaerozole były źródłem problemu. Spośród tych prac, 16 oceniło ryzyko zakażenia krzyżowego w gabinecie stomatologicznym. W tym środowisku naukowcy zidentyfikowali aż 40 różnych typów mikroorganizmów, w tym wirusa opryszczki pospolitej HSV-1 oraz bakterię Legionella pneumophila. Interesujący jest fakt, że przypadki legionellozy częściej stwierdza się w zespole personelu gabinetu stomatologicznego niż wśród pacjentów.
Redaktor z gazety "Super Express" zwrócił się do eksperta z zapytaniem, czy osoby zakażone bakterią Legionella mogą dochodzić odszkodowania. Jak powiedział dziennikowi mecenas Bartosz Bednarek, "osoby zakażone pałeczką Legionelli mogą domagać się z tego tytułu odszkodowania i zadośćuczynienia od przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego, o ile zakażenie wywołało u nich co najmniej tymczasowy rozstrój zdrowia".
Prawnik przywołuje również precedensowy wyrok Sądu Okręgowego w Lublinie z 2012 roku, gdzie sąd orzekł odpowiedzialność wodociągów za zakażenie bakterią Legionella i przyznał poszkodowanemu zadośćuczynienie w wysokości 100 tysięcy złotych.
O ile gabinet kosmetyczny i stomatologiczny to środowiska różne, to nadal są pokrewne i charakteryzują się zasadniczo dwoma podobieństwami: zazwyczaj wysoką wilgotnością powierzchnia i/lub powierzchni, oraz dużym ruchem różnych osób — klientów lub pacjentów. Na przykład Legionella może rosnąć i rozmnażać się w wannach z hydromasażem/jacuzzi, które nie są odpowiednio dezynfekowane i czyszczone. Podobnie doskonałym środowiskiem rozwoju tej bakterii będą brodziki ze zbierającą się pod dnem wodą, niedoczyszczone unity klimatyzacyjne czy wilgotne przestrzenie za meblami.
Historia zakażeń bakterią Legionella w spa i pokrewnych miejscach
Historia zna przypadki zakażeń, które miały miejsce właśnie w spa czy gabinetach odnowy albo powiązanych przestrzeniach. W marcu 1999 r. w Holandii wybuchła epidemia podczas wystawy kwiatów Westfriese Flora w Bovenkarspel. Zachorowało 318 osób, a co najmniej 32 osoby zmarły. Źródłem bakterii była wanna z hydromasażem na terenie wystawy. W 2012 r. w AR Diamante Beach Hotel, dużym hiszpańskim hotelu wyposażonym w solarny system podgrzewania wody do spa i ciepłej wody użytkowej, doszło do 18 infekcji i 3 kolejnych zgonów z powodu choroby legionistów.
We wrześniu 2019 r. u 141 osób odwiedzających Targi Stanowe Górskie w Zachodniej Karolinie Północnej zdiagnozowano chorobę legionistów i zgłoszono cztery zgony po tym, jak podejrzewa się, że na wystawie wanny z hydromasażem rozwinęły się i rozprzestrzeniły bakterie. Co najmniej jedno dodatkowe zakażenie miało miejsce podczas Asheville Quilt Show, który odbył się kilka tygodni po targach w tym samym budynku, w którym odbywała się wystawa wanien z hydromasażem. W grudniu 2019 r. Departament Zdrowia Australii Zachodniej został powiadomiony o czterech przypadkach choroby legionistów. Zakażone osoby odwiedziły ośrodek Ramayana Resort and Spa na Bali w centrum Kuty.
Jak zapobiegać zakażeniu Legionellą?
Zaniedbane jacuzzi to raj dla bakterii Legionella.
Cloris Ying via Unsplash
W jaki sposób można uniknąć zakażenia osoby, która przyszła do gabinetu? Priorytetem jest utrzymanie odpowiednich standardów higieny i sanitarnych procedur. Blokady związane z pandemią COVID-19, na przykład, spowodowały problemy dla salonów ze względu na konieczność ich zamykania na tygodnie i miesiące. Kiedy salony nie prowadzą działalności przez jakiś czas, istnieje zwiększone ryzyko zastoju wody w rurach, co zapewnia bakteriom Legionella optymalne warunki do rozwoju i namnażania się.
Ważne jest właściwe zaprojektowanie systemów wodno-kanalizacyjnych. Kluczową rolę odgrywa stan techniczny tych instalacji oraz jakość materiałów użytych do ich wykonania. Konieczne jest oddzielenie rur z wodą zimną od tych z wodą ciepłą, aby uniknąć podgrzewania wody zimnej i stworzenia korzystnych warunków dla rozwoju bakterii. Przy kranach ważne jest, aby zapobiec rozpylaniu wody, co mogłoby sprzyjać tworzeniu się aerozoli z potencjalnie zakażoną wodą.
W przypadku urządzeń wentylacyjnych i klimatyzacyjnych, konieczne jest regularne czyszczenie, dezynfekcja i serwisowanie. Działania te przyczyniają się do utrzymania czystości i jakości powietrza, które krąży w tych systemach, minimalizując ryzyko rozprzestrzeniania się drobnoustrojów, w tym bakterii Legionella pneumophila.
Przykładowe dobre praktyki, umożliwiające profilaktykę rozprzestrzeniania się bakterii Legionella, to:
Utrzymuj temperaturę wody powyżej lub poniżej zakresu 20–50 °C, w którym rozwijają się bakteria Legionella
Zapobiegaj stagnacji, na przykład usuwając z sieci rurociągów odcinki, które nie mają odpływu (ślepe zaułki). Tam, gdzie stagnacja jest nieunikniona, np. gdy skrzydło hotelu jest zamknięte poza sezonem, systemy należy dokładnie zdezynfekować tuż przed wznowieniem normalnej pracy
Zapobiegaj gromadzeniu się biofilmu, na przykład nie używając (lub zastępując) materiałów budowlanych, które sprzyjają jego rozwojowi, oraz zmniejszając ilość składników odżywczych niezbędnych do rozwoju bakterii, które dostają się do organizmu
Okresowo dezynfekuj system za pomocą wysokiej temperatury lub chemicznego środka biobójczego i, jeśli to konieczne, stosuj chlorowanie
Skuteczne może być również uzdatnianie wody jonizacją miedzi i srebra lub światłem ultrafioletowym
Projekt systemu (lub renowacja) może zmniejszyć wytwarzanie aerozoli i zmniejszyć narażenie ludzi na nie, poprzez skierowanie ich z dala od wlotów powietrza w budynku.
Trwają intensywne działania w ramach dochodzenia epidemiologicznego, który ma na celu zidentyfikowanie źródła zakażenia. Dodatkowo podejmowane są różnorodne środki przeciwepidemiczne, w tym prowadzenie kontroli oraz pobieranie próbek wody do przeprowadzenia badań laboratoryjnych.
Jak rozpoznać legionellozę?
Ze względu na podobieństwo objawów legionellozy do symptomów grypy, istotne jest zwrócenie uwagi na okoliczności zachorowania. Warto sprawdzić, czy osoba chora przebywała w ostatnim czasie w klimatyzowanych pomieszczeniach, co może zwiększać ryzyko zakażenia, oraz podjąć dodatkowe badania, z których najbardziej skutecznym jest test laboratoryjny moczu.
W przypadku podejrzenia legionellozy, niezbędne jest natychmiastowe skonsultowanie się z lekarzem. Choroba ta niesie za sobą poważne powikłania i może prowadzić nawet do śmiertelnych konsekwencji, związanych głównie z niewłaściwą diagnozą i odpowiedzią medyczną. Utrzymanie śmiertelności na poziomie 25 proc. jest niepokojącym aspektem, który podkreśla potrzebę szybkiej i dokładnej identyfikacji choroby oraz odpowiedniego leczenia.
Ysto Collagen Smart – bardzo dobry i opłacalny kolagenmateriał partnera
Portal Wybieramykolagen.pl ocenił nowy kolagen do picia – Ysto Collagen Smart. Ten suplement diety to 2 kolageny w 1 produkcie (rybi i wieprzowy). Zawiera również biotynę dla włosów, cynk dla skóry i paznokci oraz witaminę C z ekstraktu z dzikiej róży, która wspiera prawidłową produkcję kolagenu. Kolagen w proszku do rozpuszczenia w wodzie zapewnia wygodne stosowanie i ma atrakcyjny, jagodowy smak.
Opinia o kolagenie w Ysto Collagen Smart
Eksperci Wybieramykolagen.pl uznaliYsto Collagen Smart za opłacalny produkt i przyznali mu bardzo dobrą ocenę.
Ysto Collagen Smart otrzymał maksimum punktów za jakość kolagenu, ponieważ zawiera 2 kolageny w 1 saszetce (łącznie 7500 mg). Oba to markowe peptydy: rybie VERISOL® F 2000 Da (5000 mg) i wieprzowe VERISOL® P 2000 Da (2500 mg).
Badanie naukowe potwierdza, że suplementacja 5000 mg kolagenu VERISOL® F 2000 Da po 8 tygodniach przyczyniła się do zmniejszenia zmarszczek wokół oczu o 15%. Odnotowano również znaczną poprawę elastyczności skóry [1].
Kolejne badania naukowe potwierdzają, że suplementacja 2500 mg kolagenu VERISOL® P 2000 Da przyczyniła się do wzrostu grubości włosów [2] i spadku łamliwości paznokci o 42% [3].
„Ysto Collagen Smart ma wysoką ocenę w naszym rankingu, bo zawiera przebadane peptydy kolagenowe. 2 kolageny zamiast jednego mają potwierdzone efekty stosowania w szerszym zakresie, nie tylko dla skóry, ale również dla włosów oraz paznokci” – wyjaśnia Magdalena Borowiak, mgr inżynier technologii chemicznej oraz technik farmacji. – „Ponadto ten produkt ma dobrą cenę, bo kosztuje tyle samo lub mniej od suplementów, które mają tylko jeden kolagen w składzie, czasem też surowiec bez żadnych badań”.
Ysto Collagen Smart.
materiał partnera
Ocena składu Ysto Collagen Smart
Na portalu Wybieramykolagen.pl znajdziesz szczegółową ocenę całego składu Ysto Collagen Smart.
Ten kolagen do picia otrzymał 10/10 punktów za czysty skład, ponieważ nie zawiera cukru (jest słodzony naturalną stewią o zerowym indeksie glikemicznym), nie ma też sztucznych barwników, wypełniaczy ani przeciwzbrylaczy.
Eksperci przyznali maksymalną liczbę punktów (5/5) witaminie C w składzie Ysto Collagen Smart – w 1 saszetce produktu znajduje się 150 mg (187,5% RWS) witaminy C, która pochodzi z naturalnego ekstraktu z dzikiej róży.
Dodatkowe punkty suplement otrzymał za zawartość cynku i biotyny – cynk pomaga w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym, przyczynia się do zachowania zdrowych włosów, skóry i paznokci, a biotyna dodatkowo pomaga zachować zdrową skórę i włosy.
Ysto – co to za marka? O producencie Ysto Collagen Smart
Ysto Sp. z o.o. to polski producent suplementów diety z siedzibą we Wrocławiu. Filozofia marki opiera się na badaniach naukowych oraz czystych, transparentnych składach produktów. Aktualnie marka Ysto ma w ofercie 2 kolageny do picia – Ysto Collagen Your Skin i Ysto Collagen Smart. Oba produkty powstały po przeanalizowaniu 150 badań o kolagenie i składnikach wspierających jego tworzenie w organizmie.
Po co powstał Ysto Collagen Smart?
„Naszą ideą przy tworzeniu Ysto Collagen Smart było dostarczenie formuły, która realnie odpowiada na potrzeby konsumentów i jednocześnie opiera się na najbardziej wiarygodnych dowodach naukowych” – mówi Martyna Ubych, twórczyni marki Ysto. – „Szukaliśmy połączenia składników, które są najlepiej przebadane i mają potwierdzone działanie. Dlatego zdecydowaliśmy się na cynk i biotynę, dwa kluczowe dla urody mikroskładniki, których skuteczność została potwierdzona przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności. Dodatkowo, w formule Smart mamy peptydy VERISOL X 2 – bioaktywne peptydy stworzone dla urody, posiadające aż sześć wysokiej jakości publikacji naukowych potwierdzających ich pozytywny wpływ na włosy, skórę i paznokcie.”.
Czym różni się Ysto Collagen Smart od Ysto Collagen Your Skin?
Marka Ysto ma w swojej ofercie także rewelacyjny kolagen w saszetkach Ysto Collagen Your Skin. Charakteryzuje się on bogatszym składem i jest dostępny w nieco wyższej cenie. Jednak Collagen Smart lepiej wpasuje się w potrzeby osób stawiające na cynk i biotynę.
„W poprzednim produkcie nie mogliśmy wykorzystać cynku, ponieważ w codziennej suplementacji wpływa na przyswajanie miedzi. Cynk i miedź rywalizują o wspólne mechanizmy transportu w jelitach” – wyjaśnia Martyna Ubych. – „Efektem jest bezpieczny, skuteczny suplement, który łączy naukową wiarygodność z ceną dostępną dla szerokiego grona klientów”.
Ysto Collagen Your Skin.
materiał partnera
Zacznij 30 dni suplementacji z Ysto Collagen Smart
Na Wybieramykolagen.pl możesz zamówić Ysto Collagen Smart i inne suplementy diety w atrakcyjnych cenach. To nie tylko portal edukujący o kolagenie, ale również sklep internetowy, który oferuje wysokie rabaty. Prowadzi sprzedaż wysyłkową na terenie Polski i wielu krajów europejskich, ciesząc się zaufaniem klientów.
Źródła:
Oesser S., Schunk M., Proksch E., “Positive effect of fish-derived Bioactive Collagen Peptides on skin health”, International Journal on Nutraceuticals, Functional Foods and Novel Foods, 2020.
Oesser S., “The oral intake of specific Bioactive Collagen Peptides has a positive effect on hair thickness”, International Journal on Nutraceuticals, Functional Foods and Novel Foods, 2020.
Hexsel D., Zague V., Schunck M., Siega C., Camozzato F.O., Oesser S., “Oral supplementation with specific bioactive collagen peptides improves nail growth and reduces symptoms of brittle nails”, J Cosmet Dermatol. 2017 Dec;16(4):520-526. doi: 10.1111/jocd.12393. Epub 2017 Aug 8. PMID: 28786550.
Tylko 14 proc. badanych wskazało wzrost ceny jako główny powód zmiany dostawcy cateringu. Konsumenci częściej kierują się różnorodnością smaków, dopasowaniem do stylu życia czy atrakcyjnością oferty.envato elements
Z raportu „Rynek cateringów dietetycznych w Polsce 2025”, przygotowanego przez PMR Market Experts by Hume’s wynika, że rynek diet pudełkowych staje się coraz bardziej konkurencyjny, a konsumenci coraz częściej zachowują się jak cyfrowi nomadzi – testują różne oferty i nie są skłonni do lojalności wobec jednej marki, preferując elastyczność, różnorodność i dopasowanie do stylu życia.
Dane platformy sprzedażowej Foodango.pl z Grupy Goodspeed pokazują, że już ponad połowa klientów korzysta dziś naprzemiennie z 2–3 marek cateringowych, szukając najlepszego rozwiązania.
Catering = testy i zmiany
Według badania PMR Market Experts by Hume’s, w 2024 roku średnia liczba marek cateringowych, z których skorzystała jedna osoba, wyniosła 1,61, a aż 28 proc. Polaków korzystających z cateringu zamówiło posiłki od więcej niż jednego dostawcy.
– To zjawisko coraz bardziej przypomina tzw. cenowy nomadyzm, czyli poruszanie się klientów pomiędzy różnymi ofertami i półkami cenowymi w poszukiwaniu najlepszej relacji jakości do ceny, ciekawszego menu lub korzystniejszych promocji, nie chcąc wiązać się z jedną firmą na stałe. Lojalność klientów cateringu staje się warunkowa: uzależniona od korzyści, świeżości oferty i dopasowania do aktualnych potrzeb – mówi Karolina Szałas, Senior Market Analyst w PMR Market Experts/Hume’s Institute.
Rynek cateringu dietetycznego w Polsce przypomina dziś coraz bardziej świat aplikacji mobilnych czy serwisów streamingowych – użytkownicy testują, zmieniają i rzadko przywiązują się na długo do jednej marki.
– Wygrywa ten, kto potrafi serwować nowe doświadczenia jak serialowy hit, bo rynek diet pudełkowych zaczyna przypominać świat platform streamingowych – mówi Jakub Gierasimiuk, szef platformy sprzedażowej Foodango.pl z grupy Goodspeed.
Pudełkowy trend: cenowi nomadzi zmieniają rynek, a lojalność jest warunkowa
Dane z platformy sprzedażowej Foodango.pl z Grupy Goodspeed pokazują, że ponad połowa konsumentów rotuje pomiędzy różnymi ofertami cateringowymi – testując różnorodne smaki i modele diet, zanim zdecyduje się na pozostanie przy 2–3 ulubionych dostawcach. To potwierdza zjawisko warunkowej lojalności i poszukiwania dopasowania zamiast przywiązania do jednej marki.
– Według badania PMR Market Experts by Hume’s aż 77 proc. klientów, którzy próbowali więcej niż jednego cateringu, zmienia przy tym półkę cenową, pokazując, że lojalność jest dziś warunkowa. To zdecydowanie luksus, a nie reguła. Nasze analizy pokazują dodatkowo, że klienci próbują, zmieniają, a finalnie zatrzymują się przy średnio 2–3 dostawcach, którzy najlepiej trafiają w ich gust i potrzeby. To współczesny cyfrowy nomadyzm w świecie diet pudełkowych – mówi Jakub Gierasimiuk, szef platformy sprzedażowej Foodango.pl z Grupy Goodspeed.
PMR
Cena nie zawsze najważniejsza
Tylko 14 proc. badanych wskazało wzrost ceny jako główny powód zmiany dostawcy cateringu. Konsumenci częściej kierują się różnorodnością smaków, dopasowaniem do stylu życia czy atrakcyjnością oferty.
– Dzisiejszy klient nie ucieka od dostawcy z powodu kilku złotych więcej – ucieka od nudy. Wyniki PMR Market Experts by Hume’s pokazują, że zaledwie kilkanaście procent badanych wskazuje cenę jako główny powód zmiany. W Foodango.pl zauważyliśmy, że wrażliwość cenowa słabnie lub utrzymuje się na podobnym poziomie, ale apetyt na ciekawe oferty diet rośnie – mówi Jakub Gierasimiuk, szef platformy sprzedażowej Foodango.pl z Grupy Goodspeed.
Pokolenie Z szuka zmian, kobiety cenią stabilność
Analiza PMR Market Experts by Hume’s pokazuje, że kobiety znacznie częściej wybierają oferty z niższej lub średniej półki cenowej – łącznie aż 57 proc. z nich korzystało z jednego z tych segmentów. Mężczyźni wykazują większą gotowość do testowania: 25 proc. zdecydowało się na oferty ze wszystkich trzech poziomów cenowych.
Również wiek wpływa na wzorce zakupowe. Klienci z pokolenia Z częściej rotują między różnymi poziomami cenowymi, szukając nowych smaków i promocji. Osoby powyżej 34. roku życia znacznie rzadziej zmieniają strategię zakupową – zwykle pozostają w ramach jednej półki cenowej, najczęściej średniej lub wysokiej
