Firma ECR przeprowadziła analizę trzynastu firm detalicznych w USA i Europie, ukazując, że wzrost wykorzystania technologii samoobsługowych wiąże się ze wzrostem strat finansowych. W sklepach, gdzie 55-60 proc. transakcji realizowano przez kasy samoobsługowe, straty były o 31 proc. wyższe niż w tych bez tej technologii.
Większość prawników interpretuje takie działania jako oszustwo, chociaż niektórzy uznają je za kradzież. Wyrok Sądu Rejonowego w Toruniu z 24 listopada 2022 r. (II K 811/22) podkreśla, że manipulacje przy kasach samoobsługowych powinny być traktowane jako kradzież, a nie oszustwo, ponieważ klient nie oszukuje człowieka, lecz maszynę. Granica między kradzieżą a wykroczeniem wynosi 800 zł. Kradzież towaru o wartości powyżej tej kwoty jest przestępstwem, za co grozi kara do pięciu lat więzienia, natomiast wykroczenie podlega karze aresztu, ograniczenia wolności lub grzywny.
Straty wynikające z takich oszustw mogą być ogromne, szczególnie w przypadku małych produktów o wysokiej wartości, jak kosmetyki i środki czystości. Ich niewielki rozmiar sprawia, że są łatwym celem dla nieuczciwych klientów. Dodatkowo, te produkty często mają wysoką wartość, co potęguje problem. W praktyce oznacza to, że sklepy muszą wprowadzać dodatkowe środki bezpieczeństwa, co wiąże się z dodatkowymi kosztami — także dla klienta, który przecież ponosi sporą część ciężaru takich wydatków.
Przykłady oszustw w sklepach samoobsługowych są liczne. Jak donosi Poradnik Handlowca, jednym z bardziej znanych przypadków był zakup odkurzacza po cenie cebuli. Inny przykład dotyczył kobiety, która ważyła drogie awokado i banany, a następnie rejestrowała je jako tańsze jabłka, oszczędzając w ten sposób ponad 200 złotych.
Czytaj także: Rośnie liczba kradzieży w sklepach. Zarówno drobnych, jak i kwalifikowanych jako przestępstwo